Strzemieszyce Małe to fascynująca dzielnica w Dąbrowie Górniczej, leżąca między Strzemieszycami Wielkimi a Łośniem. Ta unikalna enklawa dołączyła do Strzemieszyc Wielkich 1 stycznia 1973 roku, a następnie przyłączyła się do Dąbrowy Górniczej w 1975 roku. Oddalona o 10,8 km od centrum miasta, Strzemieszyce Małe zajmują powierzchnię 889 ha.
Początki i Pochodzenie Nazwy
Strzemieszyce Małe, dawniej włości biskupów krakowskich, leżały w powiecie proszowickim w województwie krakowskim pod koniec XVI wieku. Są one szczególnym miejscem, które przypomina o bogatej przeszłości regionu.
Nazwa „Strzemieszyce Małe” ma korzenie patronimiczne, podobnie jak jej większy sąsiad, Strzemieszyce Wielkie. Pochodzi od przydomka Strzemiesz i jest znana jako Strzemieszyce Małe (Strmyeschycze minor) od XV wieku, kiedy była przysiółkiem Strzemieszyc Wielkich.
Bogata Historia
Pierwsze zapiski o tej wsi sięgają XIV wieku, kiedy była ona własnością biskupów krakowskich. Wg „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis” Jana Długosza (1470-1480), Strzemieszyce Małe miały 18 łanów, karczmę i łany sołtysie dające dziesięcinę w wysokości 20 grzywien.
Historia górnictwa kruszcowego w Strzemieszycach Małych sięga XVI w., kiedy tereny te były obszarem wydobycia rud galeny i galmanu, będącym częścią klucza sławkowskiego.
Religijne i Kulturalne Znaczenie
Parafia Strzemieszyc Małych, pod wezwaniem Matki Boskiej Szkaplerznej, została ustanowiona w 1957 roku. Początkowo parafia nie posiadała własnego kościoła, jednak mieszkańcy podjęli starania o jego budowę. Kościół został ostatecznie wybudowany w 1968 roku, po wielu latach próśb i starzeń.
Znaczenie Gospodarcze
W XIX wieku, w Strzemieszycach Małych działały dwie rządowe kopalnie galmanu, które były pod zarządem Głównej Dyrekcji Górniczej i Dozorstwa Olkusko-Siewierskiemu. Kopalnie te odgrywały kluczową rolę w gospodarce regionu.
Współczesność i dziedzictwo
W 1820 roku, Strzemieszyce Małe stały się miejscem edukacji, kiedy powstała tam szkoła elementarna. Przeniesiona w 1934 roku do nowego budynku, działała aż do 2000 roku jako Szkoła Podstawowa nr 19 w Dąbrowie Górniczej.
Podczas II wojny światowej, Strzemieszyce Małe stały się miejscem działania kilku grup partyzanckich, w tym oddziału dowodzonego przez Henryka Miltona, ps. „Ordon”. Strzemieszyce Małe zostały wyzwolone przez Armię Czerwoną pod koniec stycznia 1945 roku.
Na przestrzeni wieków, do Strzemieszyc Małych dołączono kolejne przysiółki, takie jak: Lipówka, Anna, Wojciechowice, Świerczyna, Kawia Góra, Kazdębie, Zakawie. W 1973 roku Strzemieszyce Małe zostały wcielone do miasta Strzemieszyce Wielkie, a w 1975 roku, razem ze Strzemieszycami Wielkimi, przyłączono je do Dąbrowy Górniczej.
Znane postaci związane ze Strzemieszycami Małymi
Wielu znanych ludzi ma związki ze Strzemieszycami Małymi. Józef Cieszkowski, polski górnik i jeden z głównych twórców polskiego słownictwa fachowego w dziedzinie górnictwa, mieszkał tu od 1850 do śmierci w 1867 roku. Jerzy Stanisław Oskierka-Kramarczyk, major dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, również ma swoje korzenie w tej dzielnicy. Inna ważna postać to Arkadiusz Rybak, regionalista i popularyzator dziedzictwa historycznego i kulturowego Zagłębia Dąbrowskiego, Kustosz Muzeum Miejskiego Sztygarka w Dąbrowie Górniczej.
Strzemieszyce Małe, z ich bogatą historią, kulturą i pięknem naturalnym, są ważnym elementem Dąbrowy Górniczej, przypominając o bogatej przeszłości regionu, jednocześnie patrząc w przyszłość z nadzieją i optymizmem.
Nazwy ulic w dzielnicy Strzemieszyce Małe
- Główna
- Kawa
- Lipówki
- Składowa
- Świętej Anny
- Zakawie